Maslahat ve İki Modern Teorisi: Pragmatizm ve Utilitaryanizm

Öz

Bu çalışma, değişimin ahlaki, hukuki ve felsefi bağlamlarını ele almak amacıyla, maslahat, pragmatizm ve utilitarizm kavramlarını karşılaştırmalı bir perspektifle incelemektedir. İnsanlık tarihi boyunca değişim olgusu, bireylerin ve toplumların düşünsel ve pratik yaklaşımlarını şekillendiren temel unsurlardan biri olmuştur. Felsefi akımlar ve İslami düşünce içerisinde bu değişimin nasıl yönlendirildiği, hangi ilkeler çerçevesinde meşru görüldüğü ve ne gibi sonuçlar doğurduğu önemli bir tartışma alanı oluşturmuştur. Maslahat, İslam düşüncesinde toplumsal düzeni ve bireysel faydayı koruma amacı taşıyan bir ilke olarak öne çıkarken, pragmatizm, bilginin ve hakikatin ancak pratik sonuçları üzerinden değerlendirilebileceğini savunan bir yaklaşımdır. Utilitarizm ise ahlaki doğruluğu, eylemlerin toplam faydaya yaptığı katkıya göre belirleyen bir etik kuramı olarak ortaya çıkmıştır. Bu üç kavram, bireysel ve toplumsal karar alma mekanizmalarını şekillendiren, farklı epistemolojik ve ahlaki temellere dayanan yaklaşımlar olmakla birlikte, aralarındaki benzerlikler ve farklılıklar dikkat çekicidir.