Kur’ân’da Çelişkiyi Reddeden Nisâ 82. Âyete Klasik Tefsirlerdeki Yaklaşımlar

Öz

Bu makalede Kur’ân’da çelişkiyi reddeden, Kur’ân’ın Allah sözü olduğuna gerekçe olarak tutarlılığını sunan 4/Nisâ, 82. âyet hakkında Mukâtil b. Süleymân, Hûd b. Muhakkem el-Huvvârî, Taberî, Zeccâc, İbn Ebî Hâtim, Mâturîdî, Ebu’l-Leys es-Semerkandî, Sa’lebî, Mâverdî, Beğavî, Zemahşerî, İbn Atiyye, Tabersî ve Fahruddîn er-Râzî tefsirlerindeki yaklaşımlar incelenmiştir. Müslümanlar Kur’ân’ın tutarlılığının ne anlama geldiği, detayları konusunda farklı değerlendirmeler yapmışlardır. Kur’ân’da çelişki izlenimini ve bu izlenimleri giderme çabasını ifade eden müşkilu’l-Kur’ân’a dair tez ve makaleler genellikle bir veya iki müfessirin konu ile ilgili yaklaşımlarını araştırmıştır. Bu makalede ise 4/Nisâ, 82’ye odaklanılmış, bu âyet hakkındaki yaklaşımlar incelenmiştir. İncelenen müfessirlerin görüşleri, aynı yönde olanlar bir araya getirilerek mümkün olduğu şekilde özetlenmiş; farklı görüşler ayrılmıştır. İlgili tefsirlerde âyet, bir önceki âyetle ilişkilendirilerek münafıkların Kur’ân hakkında düşünmeleri ve onun Allah sözü olduğunu anlamaları gerektiği anlatılmak istenmiştir. Âyette Kur’ân’ı düşünmek, tedebbür etmek; “dikkatlice gözden geçirmek, akıl yürütmek, arka planı ve sonucunu düşünmek” şeklinde anlaşılmıştır. Mâverdî, Zemahşerî ve Tabersî Kur’ân’ın hem anlattıklarında hem lafız özelliklerinde tutarlı olduğunu söylemişledir. Müfessirlere göre Kur’ân’da çelişki izlenimi, kişinin eksiğinden kaynaklanır. Müşkilu’l-Kur’ân konulu tez ve makalelerden yararlanılarak müfessirlerin çelişki izlenimini giderme yolları ele alınmış; incelenen âyet ile ilgili görüşler mukayese edilerek sonuçlara varılmıştır.